Đối với các bạn trẻ đam mê kỹ thuật, Đại học Bách khoa Tomsk là đỉnh cao mà ai cũng muốn chinh phục. Thế nhưng, cánh cửa của ngôi trường này chỉ mở ra cho những cá nhân thực sự xuất sắc. Dĩ nhiên, cánh cửa của ngôi trường này chỉ mở ra cho những cá nhân thực sự xuất sắc. Trần Đình Tân Xứ (sinh năm 1994 tại Quảng Trị) không chỉ là một trong số ít sinh viên có được vinh dự đó, mà còn là cái tên “nổi” ở “thủ đô khoa học” của Liên bang Nga nhờ rất nhiều giải thưởng và học bổng trong quá trình học tập.

Anh nông dân tìm chữ

Giáo viên Trường THPT Hướng Hóa thường tự hào nhắc đến cái tên Trần Đình Tân Xứ (sinh năm 1995), một học sinh cũ của trường. Cậu học trò được nhiều thầy cô yêu mến đã vượt qua vô vàn thử thách để đặt chân đến vùng Sibiri của đất nước Nga xa xôi và trở thành sinh viên Đại học Bách khoa Tomsk.

Vừa qua, Tân Xứ là sinh viên nước ngoài duy nhất của ngôi trường danh giá này được trao bổng của tỉnh trưởng nhờ thành tích học tập và nghiên cứu khoa học xuất sắc. Không chỉ các giáo viên Trường THPT Hướng Hóa mà bất cứ ai từng giảng dạy, tiếp xúc với Trần Đình Tân Xứ cũng nhớ như in hình ảnh cậu học trò có khí chất đặc biệt này.

Xứ sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo ở thôn Tân Sơn, xã Tân Lập, huyện Hướng Hóa. Quanh năm quần quật với nương vườn nhưng bố mẹ cậu vẫn chật vật trong việc nuôi hai con ăn học. Chính nỗi vất vả trong cuộc sống gia đình đã giúp Xứ sớm lớn khôn. Ngay từ nhỏ, cậu đã biết san sẻ gánh nặng trên đôi vai gầy của bố mẹ. Hàng ngày, Xứ lao động như một nông dân thực thụ. Lúc rảnh rỗi, cậu lại cuốc bộ lên những quả đồi cao, dưới cái nắng cháy lưng để lượm vụn sắt hay luồn lách trong rẫy cà phê nhặt từng hạt khô sót lại sau vụ thu hoạch để đem bán kiếm tiền. Chính tháng ngày ấy đã dạy Xứ biết trân quý mọi thứ dù là nhỏ bé nhất.

Trong khó khăn, Tân Xứ hiểu chỉ con chữ mới giúp mình vươn đến những đỉnh cao hơn. Hễ đôi tay rời chiếc cuốc, cái rựa là cậu lại miệt mài cầm sách vở. Xứ không quay lưng với bất cứ môn học nào dẫu rất đam mê Toán, Lý, Hóa. Nhiều lần cậu đạt điểm tối đa ở môn Văn và từng được giáo viên vận động vào đội tuyển thi học sinh giỏi văn của trường. Thông minh vốn sẵn, lại hiếu học nên không ai ngạc nhiên khi Xứ sở hữu bảng vàng thành tích học tập mà nhiều bạn bè đồng trang lứa mơ ước. Trong đó, điểm nhấn là cậu đỗ thủ khoa vào Trường THPT Hướng Hóa; đạt nhiều giải cao tại kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh; trở thành sinh viên ngành Kỹ thuật dầu khí…

Kết thúc học kỳ 1 tại Đại học Bách khoa Đà Nẵng, điểm trung bình của Tân Xứ đạt 9.39, đứng đầu lớp. Vì thế, khi nhận thông báo về việc tuyển sinh du học tại Nga, Ban Giám hiệu nhà trường đã nhanh chóng “chọn mặt gửi vàng”, khuyên Xứ nộp hồ sơ. Niềm vui như vỡ òa khi cậu sinh viên nghèo trúng tuyển vào Đại học Bách khoa Tomsk – một ngôi trường trường kỹ thuật hàng đầu, lâu đời nhất ở Nga.

Tháng 9/2013, Xứ xách ba lô sang nước bạn với quyết tâm chinh phục ngôi trường danh giá, nơi nhiều gương mặt xuất sắc đến từ xứ sở bạch dương và hơn 40 quốc gia trên thế giới đang rèn đức, luyện tài.

Niềm tự hào của người Việt

Liên lạc với Tân Xứ vào dịp đầu xuân, cậu chia sẻ, đây là cái tết thứ 4 mình xa quê hương. Năm nào cũng vậy, Xứ và các bạn đều tụ họp để trò chuyện, nấu những món ăn truyền thống, tổ chức trò chơi… Tuy nhiên, không khí sôi động, vui tươi vẫn không xóa được nỗi nhớ quê hương, gia đình. Cảm xúc này Xứ đã từng gặp ở những ngày đầu đặt chân đến đất nước Nga. Vốn là người dễ hòa nhập, ưa khám phá mọi điều mới lạ nhưng Tân Xứ vẫn thấp thỏm lo lắng. Riêng việc giao tiếp với người dân bản địa, làm quen với phong tục, tập quán cũng khiến cậu chóng mặt. Đó là chưa kể những ngày đông lạnh rét mướt, nhiệt độ xuống âm 37, 38 độ.

Tại hầu hết các trường ở Nga, học sinh, sinh viên không có khái niệm buổi trưa nên lịch học của Xứ thường bắt đầu từ 8 và kết thúc lúc 20 giờ. Trong khi đó, hầu hết kiến thức được truyền dạy đều lạ lẫm, mới mẻ đối với cậu. Tuy nhiên, những khó khăn ấy không làm Xứ nản chí. Cậu sắp xếp thời gian biểu, tìm phương pháp học hợp lý và đưa ra những mục tiêu rõ ràng.

Từ năm 2 Đại học trở đi, Xứ dành thời gian để nghiên cứu đề tài với các thầy cô, tham gia một số kỳ thi Olympic và hội thảo khoa học tại nhiều thành phố. Tín hiệu đáng mừng là cậu đã nhanh chóng nhận 11 tấm bằng hạng nhất, nhì, ba trong các cuộc thi, hội thảo nghiên cứu khoa học toàn Nga và quốc tế. Bên cạnh đó, Xứ có 9 bài báo khoa học đăng tải trên các tờ báo lớn, uy tín của nước Nga.

Từng nhặt nhạnh vụn sắt, hạt cà phê bán để kiếm tiền ăn học nên Tân Xứ luôn tự nhủ mình quá may mắn khi bước vào một ngôi trường danh tiếng, được tài trợ mọi chi phí… Xứ nắm chắc từng cơ hội và không ngừng nỗ lực. Nhờ vậy, cậu sớm chinh phục được nhiều đỉnh cao thành tích của sinh viên Đại học Bách khoa Tomsk.

Bảng thành tích “khủng”

Hiện nay, điểm trung bình các môn học của Xứ đều đạt tối đa. Cậu gặt hái nhiều giải Olympic cấp trường, khu vực, toàn Nga và Quốc tế ở các môn: Toán, Lý, Hóa, chuyên ngành… Xứ cũng là một trong số rất ít những sinh viên của trường nhận học bổng của Chính phủ Nga hỗ trợ học tập trong 3 kỳ liên tiếp. Năm vừa qua, Xứ đứng hạng nhất trong danh sách 19 người được Trường Đại học Bách khoa Tomsk đề cử. Đặc biệt, chàng trai đến từ Quảng Trị là sinh viên nước ngoài duy nhất của Trường Đại học Bách khoa Tomsk vinh dự nhận học bổng của tỉnh trưởng.

Tuy dồn tâm sức cho việc học nhưng Tân Xứ vẫn say mê với các hoạt động, phong trào như ngày còn ở Việt Nam. Ngoài Bí thư của khóa trong ba nhiệm kỳ liên tiếp, Xứ còn là Phó Trưởng Ban đại diện Sinh viên thành phố Tomsk. Cùng với các bạn, Xứ đã tổ chức nhiều hoạt động văn hóa – văn nghệ, thể dục – thể thao, từ thiện – xã hội… ý nghĩa, tạo sức lan tỏa rộng rãi.

“Đều sống và học tập xa quê hương nên chúng em hiểu mình cần đoàn kết, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau. Hiện nay, hoạt động sinh viên Việt Nam học tại Đại học Bách khoa Tomsk được đánh giá rất cao, là hình ảnh tiêu biểu của cộng đồng sinh viên nước ta ở Nga”, Xứ cho biết.

Giải thưởng “Thành phố Tomsk” được trao cho 20 sinh viên xuất sắc nhất được chọn ra trong toàn bộ sinh viên thuộc tất cả các trường ĐH tại khu vực (Liên bang Nga). Đây là giải thưởng danh dự dành cho sinh viên có thành tích xuất sắc trong lĩnh vực học tập (điểm quá trình xuất sắc, đạt nhiều giải hạng cao trong các kỳ thi Olympic các môn văn hóa cấp trường, cấp khu vực, cấp quốc gia và quốc tế) và nghiên cứu khoa học (bao gồm thành tích viết báo cáo khoa học, thành tích đạt giải tại các hội thảo dành cho sinh viên toàn Nga và quốc tế…). Tân Xứ là sinh viên duy nhất được chọn trong toàn bộ sinh viên Việt Nam khu vực Tomsk, cũng là sinh viên nước ngoài được chọn duy nhất của Trường ĐH Bách khoa Tomsk nhận giải thưởng và học bổng này năm 2017.

Trước đó, thành tích của Trần Đình Tân Xứ đều gắn liền với danh xưng “đầu tiên” hoặc “duy nhất”! Đó là trở thành đại diện sinh viên Việt Nam chuyên môn kỹ thuật đầu tiên giành được giải thưởng danh dự “The best student” Trường ĐH Bách khoa Tomsk năm 2017; nhận học bổng Filimonov cho sinh viên có thành tích xuất sắc nhất tại Institute Of Natural Resources 2 kỳ liên tiếp năm học 2016 – 2017.

Vào năm 2016, Tân Xứ trở thành đại diện duy nhất trong toàn bộ sinh viên Việt Nam, cũng là sinh viên nước ngoài duy nhất được chọn trong số toàn bộ sinh viên thuộc hệ cử nhân, chuyên gia, thạc sĩ đến từ rất nhiều nước đang học tập tại Trường ĐH Bách khoa Tomsk, lọt vào danh sách 4 sinh viên nước ngoài xuất sắc nhất thuộc tất cả các trường ĐH tại khu vực Tomsk để nhận học bổng tỉnh trưởng.

Sử dụng thành thạo cả tiếng Nga và tiếng Anh

Theo Tân Xứ, học ở Nga, đặc biệt về chuyên ngành kỹ thuật muốn nắm và hiểu hết được nhiều là một thử thách lớn, cộng thêm ngôn ngữ mới nữa thì đòi hỏi phải phấn đấu cố gắng nhiều. Chăm chỉ là điều quan trọng, nhưng chăm chỉ không thôi thì chưa chắc đã học tốt, vì kiến thức đặc biệt rất nhiều, chỉ chăm chỉ mà không tạo cho mình cách tư duy hợp lý thì sẽ khó nắm bắt và mất rất nhiều thời gian.

Điều đáng nể nhất của Tân Xứ là em sử dụng 2 ngôn ngữ tiếng Nga và tiếng Anh để học tập cũng như giao tiếp với bạn bè quốc tế. Thông thường khi qua Nga thì mọi người sẽ học đa số kiến thức bằng tiếng Nga. Ban đầu sẽ là những giai đoạn thật khó khăn, nhưng sau một thời gian được học tập bài bản và chịu khó tự học thêm thì sẽ nắm bắt được tốt và giao tiếp ổn. Tiếng Anh thì Tân Xứ hoàn toàn tự học với sự giúp đỡ của một số bạn nói tiếng Anh đến từ nhiều nước như Mỹ, Ấn Độ…

Được biết, một trong những cách rèn luyện ngoại ngữ của Tân Xứ chính là giao lưu, mở rộng mối quan hệ bạn bè quốc tế. Tân Xứ tìm bạn chung là người nước ngoài để ở cùng, vừa tạo cho mình kỹ năng hòa nhập tốt, vừa có cơ hội để phát triển vốn ngoại ngữ nhiều hơn. Tự đánh giá về “trình ngoại ngữ” của bản thân, Tân Xứ chỉ khiêm tốn nói: “Bây giờ thì khả năng ngoại ngữ về tiếng Anh và Nga của em đều tạm ổn”.

Kỷ niệm về những thầy cô giáo Nga tận tâm với học trò

Tân Xứ vẫn nhớ khi em học năm thứ nhất, môn Toán, Tân Xứ được hai giáo sư dạy, một người là dạy các tiết thực hành và một người là dạy lý thuyết trên giảng đường. Kết thúc kỳ học, thầy dạy thực hành rất quý Tân Xứ và mời em cùng làm đề tài với thầy, tặng riêng em cuốn sách do thầy viết. Sau đó, Tân Xứ là người duy nhất may mắn được thầy giới thiệu lên thầy lý thuyết để xin cho em được nhận điểm xuất sắc luôn, không cần phải thi nữa.

Thầy dạy lý thuyết cũng rất quý Tân Xứ, thầy bảo một câu mà chàng trai Việt còn nhớ mãi: Thầy không cho bất cứ ai miễn thi, tất cả đều phải thi. Thầy không quan trọng bao nhiêu điểm, em đạt điểm xuất sắc hay không đối với thầy không có ý nghĩa gì cả. Thầy chỉ quan trọng những kiến thức mà em biết, hãy ôn luyện để biết càng nhiều càng tốt.

Vẫn hàng ngày miệt mài trên giảng đường cho mục tiêu thời gian tới là hoàn thiện một số đề tài nghiên cứu quan trọng, vượt qua tốt kỳ thi tổng hợp dành cho sinh viên năm cuối và bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp đại học. Sau khi học xong ở xứ người, Tân Xứ mong muốn sẽ được tạo điều kiện để em có thể cống hiến hết mình cho nước nhà.

Để Việt Nam ngày một phát triển hơn

Bằng những trải nghiệm của một du học sinh xuất sắc, Tân Xứ còn chia sẻ thêm về những lợi ích và sự cần thiết của việc đi du học. Thứ nhất, nếu được du học tại một trường có danh tiếng ở nước ngoài sẽ giúp mình mở mang được rất nhiều kiến thức mới, tiếp thu nhiều kỹ thuật công nghệ mới, được đào tạo một nền kiến thức chuyên sâu tại đất nước phát triển hơn và có tầm trên thế giới. Được tiếp xúc và làm việc trực tiếp với nhiều chuyên gia nước ngoài có tiếng trong ngành cũng là một thuận lợi lớn đối với sinh viên du học.

Thứ hai học tập tại nước ngoài sẽ giúp khả năng ngoại ngữ của mình tăng và phát triển lên rất nhiều, điều này cực kỳ có ích cho bất cứ sinh viên nào trong bối cảnh ngoại ngữ đóng vai trò thiết yếu. Đặc biệt, đi du học sẽ giúp chúng ta tiếp cận được nhiều cái hay, cái đẹp của những nền văn hóa mới, điều này giúp mở rộng một cách nhìn văn minh hơn.

Một điều thú vị đó là em trai của Tân Xứ là Trần Đình Sơn Sở. Khi ghép tên hai anh em lại sẽ ra cụm từ “Tân Sơn Xứ Sở”. Đây chính là lời gửi gắm của bố mẹ Xứ rằng, dù đi đâu, làm gì cũng nhớ đến gia đình, mảnh đất mà mình sinh ra và lớn lên. Đam mê kỹ thuật nhưng lại là người sống tình cảm, không lạ khi Xứ dự định sẽ trở về Việt Nam sau khi kết thúc chương trình học tại Nga. Cậu sinh viên đến từ Quảng Trị bộc bạch: “Nếu có cơ hội tốt, em muốn làm việc, cống hiến cho quê hương, đất nước mình”.