Việc phát triển hợp tác nhân văn quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, thanh niên, là một trong những định hướng quan trọng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Mối quan hệ này không chỉ thể hiện qua các hoạt động trao đổi văn hóa, mà còn bao hàm sự hợp tác sâu rộng về giáo dục, khoa học kỹ thuật, quốc phòng và kinh tế, đặc biệt là với Liên bang Nga – một đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam.
Mối Quan Hệ Việt Nam – Liên Xô và Nga: Một Chặng Đường Lịch Sử
Quan hệ giữa Việt Nam và Liên Xô bắt đầu từ những ngày đầu sau khi Việt Nam tuyên bố độc lập vào năm 1945. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi mật điện cho nguyên thủ Liên Xô I. V. Stalin, thông báo về sự ra đời của Chính phủ cách mạng Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, mở đầu cho một quan hệ hợp tác mạnh mẽ giữa hai quốc gia.
Ngày 30 tháng 1 năm 1950, Liên Xô chính thức công nhận Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đồng thời bắt đầu viện trợ cho Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Kể từ đó, mối quan hệ giữa hai quốc gia đã không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong giáo dục, khoa học và quân sự. Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Việt Nam đã nhanh chóng công nhận Nga là quốc gia kế thừa của Liên Xô và tiếp tục phát triển hợp tác với Nga trên các nền tảng mới.
Hợp Tác Giáo Dục: Những Thành Tựu Đáng Kể
Một trong những mối quan hệ bền chặt giữa Việt Nam và Liên Xô/Nga chính là hợp tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Từ những năm 1950, Liên Xô đã cử hàng nghìn sinh viên Việt Nam sang học tập và nghiên cứu tại các trường đại học hàng đầu của Liên Xô. Theo thống kê, hơn 50.000 cán bộ Việt Nam đã được đào tạo tại các trường đại học Liên Xô và Nga, và phần lớn trong số họ hiện đang giữ các chức vụ cao trong chính phủ, giảng dạy và nghiên cứu tại các cơ sở giáo dục trong nước.
Các sinh viên này không chỉ là những chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực như khoa học, kỹ thuật, và văn hóa, mà còn là những cầu nối vững chắc giữa hai quốc gia. Họ đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam và thúc đẩy quan hệ giữa hai dân tộc thông qua các hoạt động giao lưu, hợp tác.
Kể từ khi Liên Xô tan rã, Liên bang Nga tiếp tục duy trì chương trình học bổng cho sinh viên Việt Nam. Mỗi năm, Nga cấp hơn 250 suất học bổng cho Việt Nam trong các ngành học từ đại học đến sau đại học, giúp thế hệ trẻ Việt Nam tiếp cận nền giáo dục tiên tiến và chất lượng.
Các Lĩnh Vực Hợp Tác Khác: Quốc Phòng, Kinh Tế, Khoa Học Công Nghệ
Bên cạnh hợp tác giáo dục, quan hệ Việt Nam – Nga còn phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực khác như quốc phòng, khoa học – công nghệ và kinh tế. Nga luôn là đối tác quan trọng của Việt Nam trong lĩnh vực quốc phòng. Hai bên duy trì cơ chế Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kỹ thuật quân sự và đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại chiến lược quốc phòng, trong đó có Đối thoại Chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng, lần gần đây nhất vào tháng 7/2023.
Hợp tác kinh tế – thương mại giữa hai nước cũng đang phát triển năng động, với hàng chục dự án đầu tư lớn của Việt Nam tại Nga. Cả hai quốc gia cũng đã triển khai nhiều dự án nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, bao gồm các trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân, cũng như các dự án hợp tác trong lĩnh vực y tế và môi trường.
Các Hội Cựu Sinh Viên Nga: Đóng Góp Tích Cực Cho Quan Hệ Hai Nước
Hội cựu sinh viên Liên Xô và Liên bang Nga tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển mối quan hệ giữa hai nước. Các tổ chức này không chỉ giúp kết nối các thế hệ cựu sinh viên mà còn tạo ra một cầu nối mạnh mẽ giữa hai quốc gia. Như Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhấn mạnh trong bài phát biểu của mình vào năm 2003, việc duy trì và phát triển các mối quan hệ với cựu sinh viên nước ngoài, đặc biệt là các sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học Liên Xô và Nga, là một phần quan trọng trong chiến lược đối ngoại của Nga.
Trong năm 2023, Diễn đàn học viên nước ngoài tốt nghiệp các trường đại học Liên Xô và Nga đã được tổ chức tại Hà Nội, với sự tham gia của các đại diện cấp cao từ cả hai nước. Sự kiện này không chỉ là cơ hội để giao lưu, trao đổi kinh nghiệm mà còn giúp củng cố mối quan hệ hữu nghị, hợp tác lâu dài giữa Việt Nam và Nga.
Tương Lai Tươi Sáng: Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện
Như Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam, ông Gennady Bezdetko, đã khẳng định, quan hệ giữa Nga và Việt Nam không chỉ bền chặt mà còn rất tin cậy, với sự hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Cả hai quốc gia đều có chung mục tiêu phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, trong đó hợp tác giáo dục và đào tạo sẽ tiếp tục là một trụ cột quan trọng.
Chuyến thăm cấp cao gần đây giữa hai nước và các cuộc đối thoại cấp cao trong các lĩnh vực quốc phòng, kinh tế và khoa học kỹ thuật đã tạo ra một xung lực mới trong quan hệ giữa Việt Nam và Nga. Các chương trình hợp tác, đặc biệt là trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của Việt Nam trong tương lai.
Cựu du học sinh Việt Nam tại Nga là cơ sở bồi dững tình hữu nghị hai nước
Hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam và Liên bang Nga không chỉ là nền tảng cho sự phát triển của hai quốc gia mà còn thể hiện tình hữu nghị sâu sắc giữa hai dân tộc. Những thế hệ cựu sinh viên Việt Nam đã được đào tạo tại các trường đại học của Liên Xô và Nga không chỉ đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, mà còn là những sứ giả văn hóa, cầu nối cho mối quan hệ bền chặt và thắm tình hữu nghị giữa Việt Nam và Nga trong suốt lịch sử.
