Vào ngày 19 tháng 2, tại tỉnh Bình Dương, miền Nam Việt Nam, lễ dâng hoa trang trọng đã diễn ra tại nơi an nghỉ của các thủy thủ Nga thuộc tàu tuần dương “Diana”, nhân dịp kỷ niệm Ngày bảo vệ Tổ quốc vào ngày 23 tháng 2. Buổi lễ được tổ chức bởi Tổng lãnh sự quán Nga tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Tổng lãnh sự Nga tại Hồ Chí Minh, ông Timur Sadykov, chia sẻ với TASS: “Hôm nay tại nghĩa trang Lại Thiêu, tỉnh Bình Dương, chúng tôi đã tưởng niệm tám thủy thủ Nga trên tàu tuần dương ‘Diana’, những người đã tham gia cuộc chiến Nga-Nhật năm 1904-1905 và an nghỉ tại Sài Gòn”. Ông cũng nhấn mạnh: “Điều này đặc biệt có ý nghĩa trước thềm Ngày bảo vệ Tổ quốc. Chúng ta không bao giờ quên những bài học từ quá khứ, và chúng ta sẽ luôn kiên định bảo vệ sự thật lịch sử và danh dự của các bậc tiền nhân.”
Lễ dâng hoa không chỉ có sự tham gia của các nhà ngoại giao Nga mà còn có sự hiện diện của nhân viên từ công ty liên doanh Nga-Việt “Vietsovpetro”, học sinh từ các trường Nga tại Tổng lãnh sự quán ở Hồ Chí Minh và thành phố Vũng Tàu, nơi đặt trụ sở chính của công ty liên doanh.
Vào năm 1983, Tổng lãnh sự quán Liên Xô tại Hồ Chí Minh đã nhận được thông tin từ chính quyền thành phố rằng trong quá trình chuẩn bị chuyển nghĩa trang Pháp cũ ở trung tâm thành phố, các ngôi mộ của thủy thủ Nga đã được phát hiện. Đây là những thủy thủ tham gia cuộc chiến Nga-Nhật 1904-1905. Tổng lãnh sự quán đã thực hiện công việc lớn và xác định được danh tính của tám thủy thủ đã khuất. Vào năm 1984, các hài cốt được chuyển đến nghĩa trang mới Lại Thiêu ở ngoại ô Hồ Chí Minh và được chôn cất tại vị trí trang trọng, ngay cổng vào.
Vào năm 1985, theo sáng kiến của Tổng lãnh sự quán, một đài tưởng niệm khiêm tốn hình dạng con tàu với cột buồm cao và chiếc neo đã được các thủy thủ Nga từ các tàu quân sự Liên Xô xây dựng. Trên đài tưởng niệm khắc dòng chữ: “Dành cho các thủy thủ Nga trên tàu tuần dương ‘Diana’, đã hy sinh tại Sài Gòn năm 1905”, kèm theo tên của họ.
Theo truyền thống đã được duy trì suốt nhiều năm qua, các nhân viên của Tổng lãnh sự quán Nga cùng đại diện của các cơ quan nhà nước Nga, các doanh nghiệp liên doanh và học sinh các trường học đã thường xuyên đến dâng hoa tại đài tưởng niệm các thủy thủ Nga. Các linh mục của Giáo hội Chính thống Nga cũng đã tổ chức các buổi lễ cầu nguyện tại đây trong các chuyến thăm tôn giáo đến Việt Nam. Khi tàu chiến Nga cập cảng Sài Gòn, các thủy thủ Nga cũng đến thăm đài tưởng niệm và bày tỏ sự tôn kính đối với các thủy thủ đã hy sinh.
Trong suốt những năm qua, Tổng lãnh sự quán Nga tại Hồ Chí Minh đã duy trì công tác bảo dưỡng và sửa chữa đài tưởng niệm này.
