Mới đây, Chính quyền Liên bang Nga đã bày tỏ sự quan tâm đến việc thu hút lao động từ Việt Nam để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực trong các ngành nghề quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tại thời điểm hiện tại, Nga gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các thị trường lao động khác đang thu hút lao động Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh thu nhập và điều kiện làm việc tại các quốc gia khác đang có ưu thế rõ rệt.
Nga mở rộng hợp tác lao động với Việt Nam
Tại đối thoại doanh nghiệp cấp cao Nga – Việt Nam tổ chức vào trung tuần tháng 1/2025, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Nga Maxim Reshetnikov và các quan chức cấp cao của Nga đã chia sẻ về kế hoạch thu hút lao động từ Việt Nam. Theo ông Reshetnikov, Nga đang tiến hành các cuộc đàm phán với Việt Nam để mở rộng hợp tác trong lĩnh vực lao động, nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng trong nền kinh tế Nga.
Trong các cuộc thảo luận, phía Nga đã nhấn mạnh rằng lao động Việt Nam sẽ có thể tham gia vào nhiều lĩnh vực sản xuất, từ công nghiệp nhẹ đến các ngành công nghiệp chế tạo như cơ khí, may mặc, giày da, lắp ráp điện tử. Sự đóng góp của lao động Việt Nam trong các ngành này được đánh giá là rất quan trọng, bởi Việt Nam có truyền thống mạnh mẽ trong những lĩnh vực này.
Chuyên gia Nga cũng nhấn mạnh rằng, nhu cầu lao động tay nghề cao tại Nga hiện nay rất lớn, với khoảng 2,7 triệu công việc còn trống tại các doanh nghiệp vừa và lớn tính đến cuối năm 2024. Nhu cầu lao động tăng mạnh so với năm trước, trong khi nguồn cung lao động trong nước lại không đủ để đáp ứng yêu cầu.
Nga chuẩn bị đầu tư vào đào tạo nhân sự
Bên cạnh việc thu hút lao động, phía Nga cũng cho biết đang chuẩn bị các biện pháp dài hạn để đào tạo lao động Việt Nam. Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Maxim Reshetnikov cho biết, một trong những chủ đề của các cuộc đàm phán với phía Việt Nam là việc thành lập một trường học tại Việt Nam để dạy tiếng Nga cho công nhân. Việc này sẽ giúp công nhân Việt Nam dễ dàng hòa nhập với môi trường làm việc tại Nga và giảm bớt khó khăn trong quá trình giao tiếp, tạo điều kiện thuận lợi cho lao động di cư sang làm việc tại Nga.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhắc lại một thỏa thuận giữa Liên Xô và Việt Nam đã được ký kết vào năm 1981, theo đó, hàng nghìn lao động Việt Nam đã sang làm việc tại Liên Xô. Việc này đã góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế Liên Xô thời bấy giờ, và Nga hiện nay đang mong muốn khai thác lại tiềm năng này để giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động.
Thực tế, lao động Việt Nam có sẵn sàng sang Nga làm việc?
Mặc dù có sự chuẩn bị từ phía Nga, nhưng một số chuyên gia lại cho rằng việc thu hút lao động Việt Nam sang Nga vào lúc này là một thách thức không nhỏ. Theo PGS-TS Hoàng Giang, hiện nay, người lao động Việt Nam chủ yếu lựa chọn các thị trường lao động có mức lương cao hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc, và Đài Loan. Lương mà lao động Việt Nam có thể nhận được tại các quốc gia này dao động từ 1.600 USD đến 2.700 USD mỗi tháng, trong khi mức lương tại Nga không thể cạnh tranh nổi.
Ngoài ra, khoảng cách địa lý giữa Việt Nam và Nga cũng là một yếu tố cần được xem xét. Việc di chuyển đến Nga không chỉ tốn kém về chi phí vé máy bay mà còn đòi hỏi lao động phải xa nhà trong thời gian dài. Điều này làm cho thị trường lao động tại Nga trở nên kém hấp dẫn hơn so với các nước gần hơn như Nhật Bản hay Hàn Quốc.
Chế độ thị thực và tình hình chiến sự tại Nga cũng là một yếu tố cản trở. Các chuyên gia nhận định rằng quy trình xin thị thực lao động tại Nga khá phức tạp và tốn kém, trong khi tình hình chiến sự tại Ukraine đang tạo ra một hình ảnh không mấy thuận lợi về sự an toàn tại Nga. Những thông tin này có thể khiến nhiều lao động Việt Nam do dự khi lựa chọn thị trường lao động.
Khó khăn trong việc thu hút lao động Việt Nam
Theo thống kê, trong 11 tháng của năm 2024, chỉ có 143.160 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, và không có dấu hiệu tăng trưởng mạnh mẽ tại thị trường lao động Nga. Một phần nguyên nhân là do mức lương và điều kiện làm việc tại Nga không đủ sức hấp dẫn đối với lao động Việt Nam, đặc biệt là khi so sánh với các thị trường lao động khác như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng Nga vẫn có thể thu hút được lao động Việt Nam nếu có những chính sách hỗ trợ hợp lý và nếu quá trình xin thị thực và nhập cư trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn. Mặc dù vậy, việc thu hút lao động Việt Nam sang Nga hiện nay vẫn là một bài toán khó và đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ cả hai phía.
