Theo kết quả khảo sát chất lượng tuyển sinh năm 2024 do Đại học Kinh tế cao cấp HSE thực hiện, hệ thống giáo dục đại học của Nga đã có những thay đổi đáng chú ý, được coi là lớn nhất trong 14 năm qua. Các kết luận chính cảu báo cao này bao gồm:
- Khả năng tiếp cận giáo dục đại học: Năm 2024, hơn 60% học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông của Nga đã được cấp học bổng vào các trường đại học theo hình thức học chính quy. Số lượng sinh viên nhập học theo hình thức học bổng đã tăng 0,6% so với năm 2023, đạt 337.205 người. Đồng thời, điểm trung bình kỳ thi tốt nghiệp quốc gia (EGE) cũng tăng lên 70,2, cao hơn 0,2 điểm so với năm trước.
- Tuyển sinh hình thức trả phí: Tuyển sinh vào các chương trình trả phí đã tăng 9,8%, phản ánh sự sẵn sàng của thí sinh và gia đình họ trong việc đầu tư vào giáo dục đại học chất lượng và đáp ứng nhu cầu thị trường lao động. Năm 2024, số lượng sinh viên vào học theo hình thức trả phí tăng thêm 15.291 người.
- Sự phổ biến của các ngành kỹ thuật: Xu hướng chính trong năm 2024 là sự gia tăng quan tâm đối với các ngành kỹ thuật. Tổng số sinh viên nhập học vào các ngành kỹ thuật tăng 7% so với năm 2022, từ 213.548 lên 228.567 người. Năm 2024, tỷ lệ sinh viên mới nhập học vào các ngành kỹ thuật chiếm 41% tổng số thí sinh. Các ngành như “Vật lý hạt nhân”, “Vật lý” và “Kỹ thuật hàng không vũ trụ” có sự tăng trưởng rõ rệt về điểm số đầu vào, từ 2-3 điểm so với năm 2022.
- Các trường đại học kỹ thuật: Lần đầu tiên, một nửa trong số 20 trường đại học hàng đầu Nga về chất lượng tuyển sinh là các trường đại học kỹ thuật. Các trường như MFTI, MIFI, Phystech và Đại học Innopolis đứng đầu trong số các trường đại học kỹ thuật. Hầu hết các trường này đều có sự cải thiện về chất lượng tuyển sinh so với năm 2022.
- Sự suy giảm quan tâm đến các ngành khoa học xã hội và nhân văn: Tuyển sinh vào các ngành khoa học xã hội và nhân văn giảm 2,8% so với năm 2022. Cụ thể, số lượng thí sinh đăng ký vào các ngành như “Chính trị học” (-10,7%), “Ngôn ngữ học” (-9,8%) và “Quan hệ quốc tế” (-5,2%) đã giảm mạnh. Tuy nhiên, các trường đại học hàng đầu như HSE và Đại học Moscow vẫn giữ được chất lượng tuyển sinh cao đối với các ngành này.
- Tăng trưởng chất lượng tuyển sinh trong các trường y khoa: Các trường y khoa cũng ghi nhận sự tăng trưởng ổn định về chất lượng tuyển sinh. Ví dụ, tại Đại học Y Saint Petersburg, điểm đầu vào của thí sinh tăng lên 5,2 điểm so với năm 2022.
- Các trường đại học tư: Năm 2024, lần đầu tiên một số trường đại học tư có mặt trong top 10 trường đại học có chất lượng tuyển sinh cao nhất. Đại học Innopolis đã duy trì vị trí trong top 3 trong ba năm liên tiếp. Trường Đại học Trung tâm cũng lần đầu tiên lọt vào top 10 với điểm trung bình đầu vào đạt 84,7.
Vladimir Litvinenko (Hiệu trưởng Đại học Mỏ Saint Petersburg) cho biết trong năm 2024, số điểm trung bình của thí sinh vào trường đã tăng lên 238,8 so với 230 của năm 2023, với tỷ lệ cạnh tranh là 18 thí sinh trên mỗi chỗ học. Điều này chứng tỏ rằng giới trẻ Nga vẫn coi công việc trong ngành khoáng sản là một nghề danh giá và sẵn sàng đầu tư vào giáo dục để bắt đầu sự nghiệp thành công trong ngành này.
Mikhail Gordine (Hiệu trưởng Đại học Kỹ thuật Moscow mang tên Bauman) thông báo rằng tỷ lệ điểm đầu vào vào các ngành kỹ thuật, đặc biệt là cơ khí, chế tạo máy, và vũ trụ, đã tăng gần 10%. Các thí sinh và gia đình họ nhận thức rõ ràng về triển vọng nghề nghiệp của các ngành này, điều này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của các ngành nghề kỹ thuật thiết yếu đối với sự phát triển công nghiệp và công nghệ.
Dmitry Livanov (Hiệu trưởng Đại học MIPT) nhấn mạnh rằng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và nhu cầu tuyển dụng cao đối với các chuyên gia IT đã thúc đẩy sự quan tâm đến giáo dục kỹ thuật. Việc tăng trưởng số lượng thí sinh chọn các ngành này, cùng với việc giới trẻ lựa chọn các kỳ thi EGE liên quan đến khoa học tự nhiên như vật lý, hóa học, và sinh học, cho thấy rằng các ngành kỹ thuật vẫn giữ vững sức hút đối với học sinh.
Vladimir Vasilyev (Hiệu trưởng Đại học ITMO) nhận xét rằng các thí sinh ngày càng lựa chọn các trường đại học có mối quan hệ chặt chẽ với các công ty hàng đầu trong ngành, tạo cơ hội cho họ thực tập và phát triển kỹ năng thực tế. Điều này đặc biệt rõ ràng trong các ngành kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ thông tin, nơi có nhu cầu tuyển dụng lớn và sự thiếu hụt nhân lực rất nghiêm trọng.
Alexander Gassnikov (Hiệu trưởng Đại học Innopolis) cho rằng sự gia tăng sự quan tâm đối với ngành kỹ thuật là tích cực, nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải nỗ lực nhiều hơn trong việc mở rộng quy mô đào tạo kỹ sư, đặc biệt là ở các lớp học từ 5 đến 9, thông qua các hoạt động như du lịch khoa học, các chương trình truyền thông khoa học và các dự án giáo dục sáng tạo.
Vladimir Shevchenko (Hiệu trưởng Đại học MIFI): Ông cho biết rằng năm 2024, MIFI đã đạt kết quả kỷ lục với điểm trung bình của thí sinh là 95,7 và điểm trung bình của tất cả các sinh viên là 94,12. Điều này phản ánh sự gia tăng chất lượng tuyển sinh, đặc biệt là trong các ngành như vật lý hạt nhân, nơi có sự cạnh tranh mạnh mẽ không kém các ngành IT truyền thống.
Năm 2024 là một bước ngoặt quan trọng trong hệ thống giáo dục đại học của Nga, với sự gia tăng mạnh mẽ trong sự quan tâm đối với các ngành kỹ thuật, đặc biệt là trong các ngành như vật lý, công nghệ vũ trụ và hạt nhân. Các trường đại học kỹ thuật đã có những cải thiện đáng kể về chất lượng tuyển sinh, phản ánh sự thay đổi trong xu hướng lựa chọn ngành nghề của giới trẻ Nga, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu thị trường lao động ngày càng tăng cao đối với các kỹ sư và chuyên gia kỹ thuật.
